Theo phương pháp nuôi cấy noãn truyền thống, việc nuôi cấy thường dựa vào sự có mặt của hormone gonadotrophin, tuy nhiên hiệu quả trưởng thành noãn còn thấp. Vì vậy đã có nhiều nghiên cứu ra đời nhằm cải thiện tỷ lệ trưởng thành noãn như môi trường nuôi cấy, điều kiện nuôi cấy, phương pháp nuôi cấy qua nhiều thời điểm… Trong đó, một yếu tố quan trọng hỗ trợ sự trưởng thành noãn là các tế bào quanh noãn. Thông qua các cầu nối liên kết (gap-juntion), các tế bào cumulus cung cấp chất dinh dưỡng và các nhân tố tăng trưởng hỗ trợ sự phát triển của noãn. Hai yếu tố tăng trưởng: BMP15 và GDF9 được nhận định có vai trò quan trọng trong sự phát triển của nang noãn, đặc biệt ở giai đoạn nang sơ cấp. Ngoài ra trong quá trình phát triển, noãn dễ bị các tác động oxy hóa, tế bào cumulus xung quanh cũng cung cấp các chất chống oxy hóa. Vì vậy, trong nghiên cứu này tác giả Virant-Klun và cộng sự thực hiện nuôi cấy noãn chưa trưởng thành với tế bào cumulus nhằm mục đích nghiên cứu hiệu quả nuôi cấy và biểu hiện gen của noãn trong suốt giai đoạn phát triển.
 

Noãn GV được thu nhận và nuôi trưởng thành qua 2 nhóm: (1) CONV-IVM (phương pháp truyền thống) trong môi trường IVM bổ sung FSH, hCG và (2) CC-IVM (đồng nuôi cấy với tế bào cumulus) với môi trường tương tự như nhóm (1). Noãn sẽ nuôi cấy trong môi trường LAG 2 giờ trước khi IVM, tế bào cumulus từ noãn trưởng thành được bổ sung vào môi trường nuôi IVM.

Kết quả nuôi cấy cho thấy: tỷ lệ trưởng thành noãn nhóm CC-IVM cao hơn so với CONV-IVM (77,2% so với 62,1%). Ngoài ra trong quá trình trưởng thành in vitro có sự biểu hiện mạnh các gen liên quan đến quá trình sao chép, phiên mã, dịch mã, hoạt hóa gen phôi, epigenetic…Khi phân tích mức độ biểu hiện của các gen, có sự tương đồng giữa các nhóm nuôi cấy, nhưng sự biểu hiện ở noãn trưởng thành in vivo cao nhất. Những noãn trưởng thành CONV-IVM cho tỷ lệ biểu hiện cao các gen điều hòa hơn noãn trưởng thành bởi CC-IVM. Một số noãn trong môi trường CONV-IVM có sự biểu hiện gen tương tự như noãn chưa trưởng thành và ngược lại, sự biểu hiện gen ở nhóm CC-IVM biểu hiện tương tự với noãn trưởng thành in vivo. 

Như vậy, quá trình IVM có ảnh hưởng đến sự biểu hiện gen ở noãn trưởng thành. Tuy nhiên khi đồng nuôi cấy noãn với tế bào cumulus từ các noãn trưởng thành đã tạo một môi trường nuôi cấy tương tự như nang noãn giúp noãn trưởng thành tốt hơn và cho biểu hiện gen tương tự trong in vivo. Đây có thể coi là phương pháp nhằm cải thiện chất lượng noãn in vitro.

Lê Thị Thu Thảo - Chuyên viên phôi học - IVFMD TB

Nguồn: Human oocyte maturation in vitro is improved by co-culture with cumulus cells from mature oocytes. Reprod Biomed Online. 2018 May;36(5):508-523. doi: 10.1016/j.rbmo.2018.01.011.